นพรัตน์ หรือ นพเก้า นั้น หมายถึงอัญมณีมงคล 9 ชนิด ที่ชาวเอเชียโดยเฉพาะในแถบอินเดีย เนปาล ศรีลังกา ตลอดจนทุกประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เชื่อว่าเป็นอัญมณีมงคล ซึ่งในภาษาสันสกฤต เรียกว่า "เนาวรัตน์" รวมถึงภาษาฮินดี,พม่า,อินโดนีเซียและเนปาล ส่วนในภาษาสิงหลเรียก "นวรัตเน" และในภาษาไทยเรียก "นพรัตน์" ความเชื่อในเรื่องดังกล่าวเป็นความเชื่อที่อยู่คู่ดินแดนสุวรรณภูมิมาแต่ดั้งเดิมจึงไม่ปรากฏที่มาประเทศไทยนับเป็นประเทศที่ให้ความสำคัญกับ นพรัตน์ เป็นอย่างมาก ตามมาด้วยประเทศอินเดีย โดยมีปรากฎว่ามีการใช้นพรัตน์สำหรับประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูง และคำว่านพรัตน์ยังปรากฎเป็นส่วนหนึ่งในชื่อของกรุงเทพมหานคร ที่พระราชทาน โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 อีกด้วย แต่ความเชื่อโดยทั่วไปมักเชื่อว่านพรัตน์จะช่วยให้ผู้สวมใส่มีสุขภาพที่ดี ร่ำรวย และ ทำให้ใจสงบ แต่เมื่ออยากจะซื้ออัญมณีมงคลทั้งเก้าชนิดที่ว่านี้ไว้ครอบครองมักเกิดคำถามว่าแท้จริง นพรัตน์ ประกอบด้วยพลอยอะไรกันบ้าง จากตำรานพรัตน์ของไทย เรามักท่องจำกันจนขึ้นใจว่าอัญมณี 9 ประการนั้นประกอบ ด้วย “เพชรดี มณีแดง เขียวใสแสงมรกต เหลืองใสสดบุษราคัม แดงแก่ก่ำโกเมนเอก สีหมอกเมฆนิลกาฬ มุกดาหารหมอกมัว แดงสลัวเพทาย สังวาลย์สายไพฑูรย์” แต่คนส่วนใหญ่มักไม่ทราบว่าในทางวิชาการนั้นอัญมณีแต่ละชนิดหมายถึงพลอยชนิดใด