มหาวัสตุอวทาน ได้แก่ คัมภีร์ที่กล่าวถึงเรื่องราวอันยิ่งใหญ่ของพระพุทธเจ้า แต่งด้วยภาษาสันสกฤตผสมปรากฤต จัดอยู่ในหมวดวินัยปิฎกของนิกายโลโกตตรวาท (นิกายย่อยของสำนักมหาสังฆิกะ) ซึ่งรุ่งเรืองในมัธยประเทศของอินเดีย เนื้อหาส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับพุทธประวัติ ประกอบด้วยชาดกและอวทาน อีกทั้งมีเรื่องคติชน ศีลธรรม การเมืองการปกครองแทรกอยู่ด้วย มหาวัสตุอวทานเป็นคัมภีร์เก่าแก่ สันนิษฐานว่าแต่งขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 3-4 แล้วมีการแต่งเติมอีกหลายครั้งจนยุติลงในพุทธศตวรรษที่ 9 ต้นฉบับดั้งเดิมของคัมภีร์คงจะสูญหายไปนานแล้ว เหลือแต่ฉบับคัดลอกที่พบในประเทศเนปาล เอมิล เซนาร์ต (Émile Senart) ผู้เชี่ยวชาญภาษาสันสกฤตชาวฝรั่งเศสได้ตรวจชำระต้นฉบับและจัดพิมพ์เป็น 3 เล่ม ระหว่างปี พ.ศ. 2425-2440 ต่อมา เจ. เจ. โจนส์ (J.J. Jones) ผู้เชี่ยวชาญภาษาสันสกฤตชาวอังกฤษได้นำมาแปลเป็นภาษาอังกฤษแล้วตีพิมพ์ ระหว่างปี พ.ศ. 2493 - 2499 ส่วนฉบับภาษาไทยนั้น รองศาสตราจารย์ ดร. สำเนียง เลื่อมใส อาจารย์สอนภาษาสันสกฤต คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้แปลจากต้นฉบับภาษาสันสกฤตทั้ง 3 เล่มจบบริบูรณ์ โดยได้จัดพิมพ์มหาวัสตุอวทาน เล่ม 1 เมื่อ พ.ศ. 2553 เล่ม 2 เมื่อ พ.ศ. 2557 และเล่ม 3 เมื่อ พ.ศ. 2561 ตามลำดับ เนื้อหาสำคัญของมหาวัสตุอวทาน เล่ม 3 กล่าวถึงพุทธประวัติตั้งแต่ตรัสรู้ การเสวยวิมุตติสุข การแสดงพระธรรมจักรโปรดปัญจวัคคีย์ ยศกุลบุตร ชฏิลกาศยปะ 3 พี่น้อง รวมถึงอุปติษยะและโกลิตะผู้เป็นอัครสาวกในเวลาต่อมา นอกจากนี้ยังมีเนื้อหาสัมพันธ์กับคัมภีร์มหาวรรคในพระวินัยปิฎกฉบับภาษาบาลี โดยเฉพาะเหตุแห่งการบัญญัติพระวินัยและการบรรพชาอุปสมบท